Is hormoontherapie de oplossing voor overgangsklachten?

Bianca Talens

Veel vrouwen vragen zich af of hormoontherapie de oplossing is voor overgangsklachten. In dit blog zet ik op neutrale wijze de voordelen en nadelen op een rij.

De overgang wordt op verschillende manieren benaderd en wordt vaak beschreven als een periode die gekenmerkt wordt door lichamelijke hormonale processen. De overgang is een fase die begint vanaf het 40e levensjaar en soms pas eindigt rond de 60 jaar. Als je in de overgang zit kun je last krijgen van klachten die hiermee gepaard gaan. Denk aan:

Deze klachten kunnen uiteindelijk je leven gaan beheersen en dat kan behoorlijk vervelend zijn.

Wat is hormoontherapie?

Je moet je dus voorstellen dat je hormoonstelsel verandert als je in de overgang terecht komt. Al deze veranderingen geven klachten, zoals je hierboven hebt kunnen lezen.  Hormoontherapie (HT) is een veelbesproken behandelingsoptie om deze symptomen te verlichten.   Hormoontherapie of HRT (hormone replacement therapy) vult het tekort aan de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron aan. HRT bevat dezelfde hormonen als de anticonceptiepil, maar dan in een veel lagere dosering, omdat een zwangerschap niet meer voorkomen hoeft te worden.

Voorbeelden van hormonen in je lichaam die veranderen zijn oestrogeen en progesteron.

De invloed van het hormoon oestrogeen

Oestrogeen is een verzamelnaam voor meerdere vrouwelijke hormonen en bestaat dus uit meerdere soorten oestrogeen:

  • Oestradiol: dit is oestrogeen dat vooral tijdens de vruchtbare jaren van de vrouw wordt geproduceerd
  • Oestriol: oestrogeen dat vooral tijdens de zwangerschap wordt geproduceerd
  • Oestron: oestrogeen dat op oudere leeftijd, na de overgang wordt geproduceerd

Oestrogeen zorgt voor de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtskenmerken. Tijdens de menstruatiecyclus zorgt oestrogeen ervoor dat de eicel rijpt en de eisprong plaatsvindt. Ook maakt het oestrogeen de binnenkant van de baarmoeder gereed voor een bevruchte eicel. Uit onderzoek blijkt dat oestrogeen ook zorgt voor de ontwikkeling van de hersenen. Meisjes hebben hierdoor vaak een intellectuele voorsprong op jongens.

Oestrogeen is belangrijk voor de processen die plaatsvinden in de hersenen, voor de slijmvliezen, botten en bloedvaten. Dit betekent dat oestrogeen van invloed is op de bloeddruk, het goed functioneren van de hersenen en het geestelijk welzijn. Dit hormoon speelt dus een grote rol bij de algehele welzijn van de vrouw, zowel lichamelijk als geestelijk.

Je zult dan ook wel begrijpen dat tijdens de overgang, wanneer het oestrogeengehalte gaat dalen, je algehele gesteldheid achteruit kan gaan. 

De invloed van het hormoon progesteron

Na de eisprong maakt progesteron het baarmoederslijmvlies gereed voor een innesteling van een bevrucht ei. De productie van progesteron neemt af zodra de bevruchting achterwege blijft. De onbevruchte eicel wordt uiteindelijk afgestoten waardoor je gaat menstrueren. 

Progesteron heeft een positieve invloed op het geestelijke welzijn, op de stevigheid van de bloedvaten en een kalmerende invloed op de hersenfunctie.

Het samenspel tussen oestrogeen en progesteron is ook zichtbaar. Tijdens de overgang krijg je meer vet op de bovenbenen en de billen doordat er in verhouding meer oestrogeen in je lichaam aanwezig is doordat de hoeveelheid progesteron afneemt.

Wel of niet kiezen voor hormoontherapie

In de zoektocht naar een oplossing voor je overgangsklachten is de kans groot dat je in aanraking met de oplossing hormoontherapie. Dit is een oplossing met voordelen en nadelen.

Ik heb ze voor je op een rij gezet.

Voordelen van Hormoontherapie:

  • Symptoomverlichting: Een van de belangrijkste voordelen van hormoontherapie is de verlichting van overgangssymptomen. Hormoontherapie kan helpen bij het verminderen van opvliegers, nachtelijk zweten en vaginale droogheid, waardoor jij je comfortabeler en minder gestrest voelen tijdens deze fase van je leven.
  • Botgezondheid: Hormoontherapie kan ook bijdragen aan het behoud van gezonde botten. Tijdens de menopauze neemt de botdichtheid vaak af, wat het risico op osteoporose verhoogt. Door hormonen in te nemen, kun je dit risico verminderen en je botgezondheid verbeteren.
  • Cardiovasculaire voordelen: Er is bewijs dat hormoontherapie kan helpen bij het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten bij vrouwen in de menopauze. Hormonen kunnen een positief effect hebben op cholesterolniveaus en de gezondheid van de bloedvaten verbeteren.

Nadelen van Hormoontherapie:

De nadelen op een rij:

  • Bijwerkingen: Hormoontherapie kan bij sommige vrouwen bijwerkingen veroorzaken, zoals misselijkheid, borstgevoeligheid, hoofdpijn en gewichtstoename. Niet alle vrouwen ervaren deze bijwerkingen, maar het kan je behandeling minder prettig maken als je hier last van hebt.
  • Verhoogd risico op bepaalde aandoeningen: Langdurig gebruik van hormoontherapie kan het risico op bepaalde gezondheidsproblemen verhogen, waaronder borstkanker, baarmoederkanker, bloedstolsels en beroertes. Het is belangrijk om deze risico's met je arts te bespreken en de behandeling zo nodig aan te passen.
  • Individuele variatie: Niet elke vrouw reageert op dezelfde manier op hormoontherapie. Wat voor de een werkt, werkt mogelijk niet voor de ander. Het kan enige tijd duren om de juiste dosering en vorm van hormoontherapie te vinden die het meest effectief is voor een individuele vrouw.

Wanneer is hormoontherapie niet geschikt?

Hormoontherapie is niet voor iedereen geschikt. Je kunt hormoontherapie niet inzetten wanneer:

  • je borstkanker hebt of in het verleden hebt gehad
  • er een kwaadaardig gezwel is geconstateerd dat gevoelig is voor oestrogeen, bijvoorbeeld een gezwel aan het baarmoederslijmvlies
  • bij vaginale bloedingen waarvan de oorzaak niet bekend is
  • bij een abnormale groei van het baarmoederslijmvlies hebt
  • als je trombose hebt
  • je een bloedstollingsziekte hebt
  • er kort geleden een verstopping in de slagader is geconstateerd
  • je last hebt van een leverziekte waardoor hormonen niet afgebroken kunnen worden

Niet hormonale benadering van overgangsklachten

De overgang is een natuurlijk proces waar het lichaam doorheen moet. Je lijf doorstaat een periode van verandering. De klachten die er bij horen zijn vervelend. De vraag is wel hoe je er mee omgaat. Er tegen vechten heeft in essentie weinig zin, omdat het hoort bij wie je bent. De kans is groot dat dit het proces alleen maar stagneert. V ergeet niet; de klachten die gepaard gaan met de overgang zijn van voorbijgaande aard. 

Hormoontherapie kan een manier zijn om deze klachten aan te pakken, vooral als je deze optie grondig hebt onderzocht

Zoek je naar een meer natuurlijke  manier dan zijn er ook andere opties. Veel vrouwen kiezen voor niet-hormonale benaderingen, zoals veranderingen in levensstijl, dieet, lichaamsbeweging, voedingssupplementen of andere medicijnen.

Juist in deze periode is het belangrijk om extra goed voor jezelf te zorgen, dit is een van de basisvoorwaarden om goed door de overgang te komen. Rust te nemen wanneer je lichaam hierom vraagt ook al is dat soms wel moeilijk. Luister goed naar de signalen van je lichaam.

Dit kun je doen om op een organische en zo goed mogelijke manier door de overgang te gaan:

  • Zorg voor een gezond gewicht. Met mijn voedingsplan op maat word je stofwisseling weer in balans gebracht  en daarmee ook je hormonen
  • Voldoende lichaamsbeweging
  • Voorkom teveel stress
  • Zoek steun bij lotgenoten. Ik heb zelf veel gehad aan het forum van vrouwenovergang 
  • Praat erover met je partner, neem hem/haar mee in het proces

Conclusie

De overgang is een natuurlijke fase die samengaat met uitdagingen en ongemakken. Hormoontherapie kan een manier zijn om deze symptomen te verlichten en je leven  comfortabeler te maken. Het kent voordelen zoals het verminderen van opvliegers, het behoud van botgezondheid en mogelijk een positieve invloed op het hart en de bloedvaten.

Echter, zoals met elke medische behandeling, zijn er ook nadelen en risico's verbonden aan hormoontherapie, waaronder bijwerkingen en een verhoogd risico op bepaalde gezondheidsproblemen. Het is van cruciaal belang om deze voordelen en nadelen zorgvuldig af te wegen en een weloverwogen beslissing te nemen in overleg met je arts.

Houd er ook rekening mee dat hormoontherapie niet de enige optie is voor het tegengaan van overgangsklachten. Er zijn andere benaderingen, zoals veranderingen in levensstijl en voeding, die kunnen helpen bij het verminderen van symptomen zonder hormonen te gebruiken.

Wat je uiteindelijk kiest, hangt af van je individuele behoeften, gezondheidstoestand en persoonlijke voorkeuren. Belangrijk is dat je goed voor jezelf zorgt tijdens deze fase, ongeacht de keuzes die je maakt. Luister naar je lichaam, zoek ondersteuning bij lotgenoten, en praat erover met je arts en mensen in je omgeving.